Lommelse kolonel als held van de slag bij Waterloo (1814) !? (2)

Wijbrand-Adriaan De Jongh

2.      Aanvankelijk tegen Frankrijk tijdens de eerste coalitieoorlog (1792-1797)

De term Coalitieoorlogen wordt gebruikt voor de gehele periode van oorlog door geallieerden tegen Frankrijk, zowel de Franse revolutionaire oorlogen (Eerste en Tweede Coalitieoorlog, 1792-1802) als de napoleontische oorlogen (1804-1815). Tijdens de Eerste Coalitie (1792-1797) werden de Franse troepen aanvankelijk langs alle zijden teruggedreven. In juli 1792 stak een Pruisisch leger de Rijn over. Oostenrijkse troepen namen Valenciennes in, Spaanse troepen staken de Pyreneeën over, Sardijnse troepen staken de Franse Alpen over, en de Britse marine blokkeerde de Franse havens.  De Britten stuurden troepen vanuit Nederland om de strategisch belangrijke havenstad Duinkerken in te nemen. Duinkerken werd belegerd door de geallieerden, waaronder zowel Britse (onder bevel van de Hertog van York) als Hollandse troepen (o.l.v. de Prins van Oranje). Tijdens de slag van Lincelles (in de omgeving van Menen en Wervik) op 18 augustus 1793 werd het Hollandse regiment waar De Jongh deel van uitmaakte,  door Franse troepen verslagen. Hij vervoegde toen de Engelse bondgenoten, meer bepaald de Britisch Guards onder Mac Donald als vrijwilliger in de tegenaanval op enkele Franse weerstandsnesten. Ten slotte vervoegde hij het regiment 'Van Welderen" in een andere tegenaanval. Hij werd om die reden eervol vermeld in de verslagen en dezelfde dag nog door de Prins van Oranje (de latere koning Willem I) gepromoveerd tot Vaandrig. In de periode februari-maart  1794 werd het regiment De Schepper regelmatig in Lommel gesignaleerd.  Waarschijnlijk zal De Jongh daarbij wel eens de gelegenheid gehad hebben om zijn ouders te gaan begroeten. In (de periode september-december) 1794 was De Jongh  in (Nederlands) Noord-Brabant onder bevel van de Prins van Oranje, in een poging om de Franse inval te stuiten.

Hierboven en hieronder: Franse troepen steken de bevroren rivieren Maas en Waal over in de omgeving van Zaltbommel

In de winter van 1795 vielen de Franse troepen verder Nederland binnen en veroverden Amsterdam op 20 januari 1796, waarbij de Bataafse Republiek (een Franse vazalstaat) werd uitgeroepen. Frankrijk kwam uit de eerste coalitie-oorlog als grote overwinnaar na de overgave van de Pruisen en de Oostenrijkers. Alleen Groot-Brittannië bleef in staat van oorlog met Frankrijk, zodat in Nederland de kusten dienden te worden bewaakt tegen mogelijk onheil vanuit Engeland. Daar waar De Jongh tot dan toe steeds tegen Franse troepen ten strijde was getrokken, werd hij plots hun “medestander”.  Op 11 juni 1795 werd De Jongh 2de Luitenant en op 1 maart 1796 1^ste Luitenant bij het Hollands 1ste bataljon, 4 1/2 brigade. Deze eenheid werd later het  10de bataljon, later het 8ste en uiteindelijk het 9de regiment van het Nederlandse leger. In (juli) 1796 was hij aan de Rijn, onder bevel van generaal Daendels, die belast was met de verdediging van de oostelijke grenzen (Rijn) waar een Pruisische of Oostenrijkse invasie dreigde.  In 1797 was De Jongh gekazerneerd op het eiland Texel. Op 1 maart 1797 was hij 1ste Luitenant van het 9de Nederlandse Linieregiment, dat toen officieel onder bevel van het Franse leger viel.

Hierboven: Generaal Daendels (1762-1818) neemt te Maarssen afscheid van luitenant-kolonel C.R.T. Krayenhoff, die naar Amsterdam wordt gezonden om een omwenteling in het stadsbestuur te bewerkstelligen, 18 januari 1795 (Rijksmuseum Amsterdam)

Hieronder: Het verlaten van de in het ijs vastgevroren kanonneerboten bij Texel en het vluchten van de Landzaten, december 1794. Een kanonneerboot wordt ontmanteld en het kanon onklaar gemaakt. Verschillende groepen mensen trekken huisraad op sledes over het ijs. Op de achtergrond de naderende Franse troepen.

1.