Bange septemberdagen 1944 (21 en einde)

Vandaag is het de laatste dag van september en sluiten we deze oorlogsreeks dan ook af. Later komen er wellicht nog wel enkele updates van hetgeen ik intussen nog kon terugvinden. Ik hoop dat de trouwe lezers van dit onderdeel van deze blog waar voor hun geld kregen.

Het begin van de slag om Overloon

Het dorp Overloon maakt thans deel uit van de gemeente Boxmeer, en is gelegen op de grens tussen Noord-Brabant en Nederlands Limburg. De Slag om Overloon is de geschiedenis ingegaan als de enige tankslag die op Nederlands grondgebied plaatsvond tijdens de geallieerde bevrijdingsoperaties (30 september – 18 oktober 1944). De slag zou een Brits officier van de 3e Britse Infanteriedivisie de uitspraak “Overloon, it’s mines, woods and mud, stiff with the enemy all the way!” hebben ontlokt. De Operatie Market Garden, die plaats vond op 17 september 1944, is een volkomen verrassing voor de Duitsers. De snel opeenvolgende operaties hebben tot gevolg dat de Duitsers hun bevelvoering gaan reorganiseren en hun front in Zuid-Nederland in twee delen moeten splitsen. Het pas gevormde 15e leger onder generaal Gustav-Adolf von Zangen krijgt de linie Noordzeekust-Nijmegen toegewezen en een nieuwe legergroep wordt gevormd in het front Nijmegen-Roermond onder de befaamde Luftwaffe-General-Oberst Kurt Student, de 1e Fallschirm Armee, alles onder het opperbevel van Veldmaarschalk Walter Model. General-Oberst Student is nog niet geheel gereed met de opbouw van zijn 1e Fallschirm Armee als op 19 september de eerste Duitse pantsereenheden van de 107e pantserbrigade de corridor op de weg Veghel-Uden doorbreken. Deze Duitse pantserbrigade zal later een hoofdrol spelen in de gevechten rond Overloon-Venray.

Montgomery ziet zich genoodzaakt zijn grote plan voor de aanval op de Rijn uit te stellen. Operatie Market Garden verloopt niet zoals gepland: niet alleen worden er troepen vastgehouden bij Nijmegen en Arnhem en wordt de Duitse druk daar hoe langer hoe groter, ook de haven van Antwerpen moet worden veiliggesteld, wat een verovering van de Westerschelde betekent. Nu komt er nog een derde moeilijkheid bij: de Duitsers zijn bezig een hecht front te vormen in de grote bocht van de Maas tussen Sambeek en Venlo. Het terrein dat de Duitsers gekozen hebben voor dit Maasfront zal het de oprukkende legers zeer moeilijk maken. Dit terrein strekt zich uit tussen Oploo en Blerick en wordt afgegrensd door twee natuurlijke obstakels: aan de ene zijde het moerassige gebied de Peel een aan de andere zijde de rivier de Maas. Het terrein zelf bestaat uit weke weidegronden doorsneden met waterlopen en beken, zware bebossing en slechts één grote verkeersweg, die naar Venray. Vanuit Oploo was de toegang naar Venray dus een bottleneck. Het werd de spits van het bruggenhoofd Venlo.

Nadat Operatie Market Garden had gefaald konden de geallieerden nog net een corridor naar Nijmegen openhouden. Men wilde het bruggenhoofd Venlo opruimen om de corridor veilig te stellen en daarvoor moesten ze langs Overloon en Venray. Nadat de Amerikaanse 7e pantserdivisie gefaald had om Overloon te veroveren moest de Britse 3e infanteriedivisie het overnemen. Ze namen tegen zware verliezen Overloon in en trokken daarna verder naar Venray, maar ook tijdens deze tocht waren de verliezen zwaar. Vooral bij de oversteek van de Loobeek stierven veel soldaten. Ondanks de verovering van Venray werd de operatie om Venlo te bereiken toch stopgezet, omdat de troepen nodig waren om Antwerpen en de rest van Noord-Brabant te veroveren. De slag bleek dus uiteindelijk onnodig te zijn geweest.
De luitenants Götz Küster en Otto Morof van de 107e Duitse Pantser Brigade vertellen enkele maanden na de Slag om Overloon: “We hadden ons, na de gelukte doorbraak van de corridor bij Veghel en na het de Amerikanen van de 101e Airborne Division bij de brug over het Wilhelminakanaal bij Son lastig gemaakt te hebben, via Nuenen en Helmond teruggetrokken in de bossen van De Rips. Er waren op dat moment geen nadere orders en dus was het wachten. Van het oostfront hadden we een Nederlandse SS'er meegebracht. Hij bood aan in de omstreken te gaan informeren omtrent de bewegingen van de geallieerden. Onze commandant vond dit goed. Na een paar uur kwam hij terug, in burgerkleren welke hij ergens had geregeld, met de jobstijding: “Deurne en Gemert zijn in Engelse handen, we komen in de tang te zitten”. In enkele minuten stond de hele brigade op de weg om te trachten nog vóór de Engelsen in Oploo te zijn op onze weg naar de Maas. Dat is gelukt en zodoende kwamen we in Overloon waar we orders kregen om aldaar ons in te richten en stand te houden. Onze Nederlandse SS'er hebben we niet meer terug gezien.” Het is zondag 25 september. Op 25 september komen de eerste geallieerde eenheden in Oploo. Het zijn onderdelen van de 11e Britse Pantserdivisie, bijgenaamd de Black Bulls. Op 26 september trekt een onderdeel, het 3e Bataljon van het Monmouthshire-Regiment naar Westerbeek om daar in stelling te gaan in de bossen in het Overloonse Vlak. Het eerste geallieerde onderdeel is hiermee op het front verschenen. Intussen hebben de Duitsers hun stellingen gereed aan de Peelkant en Heikant te Overloon en bij Stevensbeek, met het zwaartepunt voorlopig aan weerszijden van de weg naar Oploo.

Wie meer wil lezen over deze Slag om Overloon, kan terecht op Wikipedia (waaraan in het bovenstaande ontleende) of in: J. Didden, M. Swarts, Einddoel Maas. De strijd in zuidelijk Nederland tussen september en december 1944, Weesp, 1984. Je kan natuurlijk ook een bezoekje gaan brengen aan het oorlogsmuseum in Overloon : http://www.oorlogsmuseum.nl/

Overloon na de krijgsverrichtingen aldaar

De Irish Guards geblokkeerd in Bemmel

The forward Squadrons were shelled most of the day spasmodically. No casualties were suffered. We were ordered to send up No. 1 Sqn to strengthen the line.

16.00hrs
No. 1 Sqn took over BEMMEL and the orchard from No. 3 Sqn which moved back to cover the roads WEST of BEMMEL. At the same time 6 H.L.I. from 52 DIVISION relieved 5 E. YORKS at BEMMEL, and 5 E. YORKS went into reserve in the same areas as No. 3 Sqn.
Capt. R.S. LANGTON commanded No. 1 Sqn.

18.30hrs
At dusk the enemy shelled the area fairly heavily - but again we had no casualties. We were warned of much German movement to our NE front and the likelihood of a counter-attack soon.
　

 

Britse infanterie trekt op door Venray

De duitse troepen lijken te verschuiven naar het oosten, richting…Overloon

00.48 Uhr: Eingang Fs. von A.O.K.15:
1) 1)     Im Armeebereich sind folgende Stellungen vordringlich im gegenseitigen Einvernehmen zu erkunden und sofort unter rücksichtsloser Heranziehung  der Bevölkerung und Beitreibung von Schanzzeug auszubauen (Reihenfolge Dringlichkeit):
a) a)      Berendrecht  – Putte – Wuestwezel – Meer – Baarle – Nassau – Hilvarenbeek –Hooghaghorst.
b) b)      Raevels – Poppel – Hilvarenbeek.
c) c)      Zevenbergen – Oosterhout – Wilhelmina-Kanal.
2.) Für jede Stellung ist ein Offizier zu bestimmen, der für Erkundung, Menschenerfassung, Gerätebeschaffung und Ausbau verantwortlich ist.
3.) Gen.-Kdos. und 331.I.D. melden zum 3.10.44:
a) a)      Namen des verantwortlichen Offiziers
b) b)      Zusätzliches erforderliches Schanzzeug89
c) c)      1.Meldung über Beginn und Stand der Bauarbeiten. C 249
03.40 Uhr: Weitergabe vorstehenden FS. an 245. und 59.I.D. s. Anlage  C 250
08.15 Uhr: Abfahrt des Kom.-Generals zur vorderen Linie. In Helvoort überzeugt sich der Kom.-General vom Eintreffen des II./Fsch.Jf.Rgt.6 als Korps-Reserve. 09.20 Uhr lässt sich der Kom.-General von Generalleutnant Poppe, Kdr. 59.I.D. über die Lage berichten und fährt anschl. Auf den Rgt.Gef.Std. des Gren.-Rgt.1034. Auf der Rückfahrt orientiert sich der Kom.-General durch Generalleutnant Chill (85.I.D.) über die dortige Lage und fährt dann auf die Gef.-Stände der Btle. Bloch und Hanke. Der Ko.-General befiehlt den Div.-Kdre. dauernd Aufklärung vorzutreiben und Gefangene einzubringen, den Btl.-Kdre., gegen jede Panikstimmung energisch einzuschreiten und bei etwaigen Zurückgehen der Truppe rücksichtslos von der Waffe Gebrauch zu machen. Verbindung aufnehmen mit Kdr. 712.I.D. Generalleutnant auf dessen Gef.Std.  11.55 Uhr lässt sich der Kom.-General auf Gef.-Std des Kampfkommandanten ’s Hertogenbosch Oberst Dewald über Sicherungsmassnahmen zur Verteidigung der Stadt  und über Ernährungslage innerhalb der Stadt berichten, und befiehlt dem Kampfkommandanten für die Brücke Hedel eine Umgehung zu erkunden und über das Ergebnis eine Planpause einzureichen.
11.35 Uhr; Anruf Chef des Stabes, A.O.K.15: Der Armee kommt es besonders darauf an, durch Einbringen von Gefangenen Lage vor 59.I.D. zu klären.
12.55 Uhr: Meldung an A.O.K.15 der von Gen.-Kdo. Den Div. befohlene Stosstruppunternehmungen. s. Anlage    B 339
13.10 Uhr: Eingang FS. A.O.K.15: Roem.II.Fsch.Jg.Rgt.6 ist sofort antretend, im Lkw-Transport als Armee-Reserve nach Baarle-Nassau zu verlegen. Chef des Stabes ruft daraufhin Oberst Metge, Ia A.O.K.15 an und teilt mit, dass Feind auf Strasse St.Oedenrode-Schijndel mit ca. 1 Kp. und mehreren Panzern angreift, unter gleichzeitiger Anfrage, ob unter dieser Voraussetzung der Abtransport des II./Fsch.Jg.Rgt.6 nach Baarle-Nassau trotzdem stattfinden solle. Ia erklärte, dass er dies dem O.B. vortragen müsse. B 340
13.40 Uhr: Trifft Befehl ein, dass das II./Fsch.Jg.Rgt.6 in Helvoort als Armee-Reserve, Kfz. beim Btl. verbleibe.   B 341 Dieser Befehl wird um…….
13.45 Uhr: durch Fernsprecher durch Major i.G Siefahrt dem Verbindungs-Offizier an der Fernsprechstelle des Ib der Kampfgruppe Chill (85.I.D.) in Heikant mitgeteilt

13.57 Uhr: Trägt Major Henninger vor, dass er Befehl habe, auf dem Funkwege den Aufmarsch stärkerer Verbänd vortäuschen soll. Der Chef des Stabes entscheidet, dass eine weitere Div. in Moergestel vorgetäuscht werden soll.

Duitse gevangenen bij Overloon

17.45 Uhr:

Der Kom.-General befiehlt: Der Einsatz der Flak erfolgt in Zukunft grundsätzlich durch das Generalkommando. Oberst Kriesche, Kommandeur Flak-Rgt.100 regelt im Auftrage des Generalkommandos den Einsatz der Flak-Batterien. B342

18.45 Uhr:

FS. an II./Fsch.Jg.-Rgt.6: II./Fsch.Jg. -Rgt.6 rückt sofort im Lkw.-Transport nach Baarle-Nassu. Hier Meldung beim Div.-Gef.-Std. 719.I.D. Eile ist geboten.

19.15 Uhr: Abgang Korps-Befehl Nr.26. s. Anlage B 343 245.I.D. legt dem Gen.-Kdo. Die Planung der Stellung Baarle-Nassau – Hooghagehorst vor. s Anlage. C251

Stopak A.O.K.15 teilt mit: I./s.Pz.Jg.Abt.559 (3 Pantherjäger) verlegt auf Befehl des Chefs A.O.K.15 von Heikant nach Breda. Dort bei Werkstattkompanie der Abt.559 Überholung und Instandsetzung.

Ausgang Korpstagesbefehl Nr.16/44. A 526

Tagesmeldung: (Durchgegeben 19.35 Uhr).

a) a) Einengung des alten Einbruchsraumes südostw. Liempde durch eigene Stosstrupps im Gange.

Bei Kampfgruppe Chill (85.I.D.) verstärkte fdl. Aufklärungvorstösse bis zu örtlichen Angriffen mit

Panzerunterstützung. Nach Zurückwerfen des beiderseits der Strasse st.Oedenrode – Schijndel vorgedrungenen Feindes auf seine Ausgangsstellung greift Feind seit 17.00 Uhr unter Verwendung von Nebel im gleichen Raum an. Feindangriff in Stärke von 1- 2 Kp. und 4 Pz. gegen eigene H.K.L.

zwischen Strasse Dinter – Berlikum – Zuid-Willemsvaart führte zum Einbruch in H.K.L.

Gegenangriff ist im Gange. Der gestrigen Beurteilung der Lage ist nichts hinzuzufügen.

b) b) Wie bisher, neuer Verlauf nach Vorverlegung im Einbruchsraum südostw. Liempde und nach

Feindeinbruch nördl. des Zuid-Willemsvaart noch nicht bekannt.

c) c) II./Fsch.Jg.Rgt.6 an A.O.K.15 abgegeben.

d) d) Siehe Pendelkarte.

e) e) Korps: Schn.-Abt.505, I./SS-Pol.Rgt.3.

f) f) Halten der Stellung, Einengung des Feindeinbruchs südostw. Liempde, Bereinigung der Lage südl. Dinter – ’s Hertogenbosch.

g) g) bedeckt, nachmittags aufheiternd, abends leicht bewölkt.

h) h) 1 Gefangener (bei 245.I.D.). Bei 3./A.R.159, 2 Geschütze durch Art.-Beschuss ausgefallen.

Nachmeldung zur Tagesmeldung vom 29.9.44: Abschuss von 3 Feindpanzern.

Art.-Lage: 245.I.D.: 21 le., 6 s.; 59.I.D.: 18 le., 4 s.; Kampfgruppe Chill: 26 le. 4 s.;

s.-Paklage: 245.I.D.: zwei 7,5 cm Pak 40, eine 7,5 cm Pak (SF.)

 

Private E.A. Shireffs observing the results of a bombardment by guns of the 4th Field Regiment, Royal Canadian Artillery (R.C.A.), near Antwerp, Belgium, 30 September 1944